Çekişmeli boşanmada delil stratejisi: Mesajlar, tanıklar, HTS

Çekişmeli boşanma davalarında hedef; ileri sürülen vakıaları hukuka uygun, zamanında ve birbirini destekleyecek delillerle ortaya koymaktır. Genel çerçeve, TMK m.166’daki “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” sebebi ve HMK m.189/2’deki “hukuka aykırı delil yasağı”dır. Bu iki eksen, delil stratejisinin sınırlarını belirler.

1) Stratejik çerçeve: ispat yükü, süre ve usul

İspat yükü: Kim hangi vakıaya dayanıyorsa onu ispatla mükelleftir; delilin hukuka uygun elde edilmesi şarttır (HMK m.189/2).
Süreler/delil listesi: Delillere süresinde dayanılmalı; geç bildirilen tanık/kanıtların dışlanması riski vardır (Yargıtay 2 HD, 2016/6862).
Delil seti kurgusu: Tek bir delile yaslanmak yerine mesajlar + tanık + HTS/baz + yardımcı kayıtlar (otel, POS, kamera vb.) birlikte kurgulanmalıdır.

2) Mesajlar (WhatsApp, SMS, e-posta, sosyal medya DM)

Hukuka uygunluk ilkesi:

Mesajın tarafı olan kişinin, yazışmaları bizzat kayda alıp mahkemeye sunması kural olarak kabul görür. Üçüncü kişilerce “özel olarak delil üretmek amacıyla kurgulanan” yazışmalar ve hukuka aykırı yollarla ele geçirilen kayıtlar, çoğu zaman dışlanır.
Yargıtay, WhatsApp yazışmalarını yazılı delil başlangıcı/yan delil olarak değerlendirebilmekte; diğer delillerle desteklendiğinde hükme esas alınabildiğini kabul etmektedir (Yargıtay 3. HD, 2023/1325 K.).

Uygulama önerileri:

Ekran görüntülerini orijinal tarih/saat, numara/hesap adı görünecek biçimde alın; mümkünse chat export dosyası ve yedeklerle destekleyin.
Karşı taraf inkâr ederse bilirkişi incelemesi (cihaz yedeği, zaman damgası, tutarlılık analizi) talep edin.
Mesajları vakıa başlıklarına göre gruplayıp sunun (örn. “şiddet/beden dokunulmazlığı”, “sadakat yükümlülüğü ihlali”, “ekonomik şiddet”).

3) Tanıklar

Görgüye dayalı, somut olayı bilen tanık esastır; “duyuma dayalı/soyut” beyanlar kusur belirlemesinde zayıftır (Yargıtay 2 HD, 2016/13082).
Tanık isim-adresleri süresinde bildirilmeli; aksi hâlde dinlenmeme veya beyanın dikkate alınmama riski vardır (Yargıtay 2 HD, 2016/6862).

Uygulama önerileri:

Tanığa olayı, zamanı, yeri net hatırlatacak kısa kronoloji verin; hukuki değerlendirme değil olgusal anlatım isteyin.
Yakın akraba/komşu/iş arkadaşı gibi doğrudan gözlem sahibi kişiler tercih edin.
Tanık beyanlarını mesaj içerikleri ve kayıtlarla destekleyerek çelişkiyi azaltın.

4) HTS ve baz istasyonu verileri

HTS kayıtları; arama/sms trafiği, süre ve baz istasyonu bilgilerini verir, içeriği vermez. Yalnız başına kesin ve belirleyici delil olarak görülmemesi gerektiği yönünde anayasal ve yüksek yargı standartları bulunmaktadır; çoğu durumda başka delillerle destek aranır.
Özellikle zina/sadakat ihlali iddialarında, aynı zaman diliminde aynı baz istasyonlarında örtüşme, otel/seyahat kayıtları ve mesaj içerikleriyle birlikte sunulduğunda delil değeri artar.

Uygulama önerileri:

Talepte zaman aralığını dar tutun; taraf telefon numaraları, adres ve olay tarihlerini belirtin.
Gerekirse baz istasyonu dökümleri ve konum haritalaması için bilirkişi incelemesi talep edin.
Operatörlerden celp mahkeme aracılığıyla istenir; “geniş aralık” yerine olay odaklı istem, hem hız kazandırır hem veri kalabalığını azaltır.

5) Hukuka aykırı delil riski (kırmızı çizgiler)

HMK m.189/2: Hukuka aykırı elde edilen deliller dikkate alınamaz. Gizli kayıt/casus yazılım/hesap hackleme gibi yöntemlerle temin edilen içerikler, dosyadan dışlanabilir ve ayrıca ceza/özel hukuk sorumluluğu doğurabilir.
Anayasa m.38/6: Kanuna aykırı elde edilen bulgular, delil olarak kabul edilmez (temel ilke).

Pratik sonuç:
Delil “ne söylüyor?” kadar “nasıl elde edildiği” de önemlidir. Şüpheli kaynaklı kayıtlar yerine, mesajın tarafınca sunulan içerikler + tanık + HTS/baz + üçüncü kişi kayıtları ile kurulu bir paket tercih edilmelidir.

6) Duruşma taktik planı (örnek)

Delil planı tablosu: Her vakıa için (örn. fiziksel/psikolojik şiddet, sadakat ihlali, ekonomik şiddet) karşılık gelen mesaj–tanık–HTS–yardımcı kayıt eşleştirmesi.
Celp müzekkereleri: Operatör HTS/baz, otel/rezervasyon, kamera/kapı giriş çıkış, işyeri vardiya/pos kayıtları.
Bilirkişi:
- Mesajların orijinallik/tutarlılık analizi,
- Baz istasyonu konum korelasyonu.
Tanık: Görgüye dayalı 2–3 isim; birbiriyle örtüşen ve mesaj/HTS ile uyumlu anlatımlar.
Usul güvenliği: Delil listeleri süresinde; inkâr ve çelişkiler için ek süre/ıslah ihtimalini baştan planlayın.

SSS

WhatsApp yazışmaları tek başına yeter mi?
Genellikle destekleyici nitelikte değerlendirilir; somut olayda başka delillerle birlikte sunulması güvenlidir (Yargıtay 3 HD, 2023/1325)

HTS kayıtlarıyla zina ispatlanır mı?
HTS, içerik vermez; tek başına belirleyici kabul edilmemesi gerektiği vurgulanır. Mesajlar, otel/kamera/pos gibi başka delillerle birlikte kullanılmalıdır.

Tanıklar akraba olabilir mi?

Olabilir; önemli olan görgüye dayalı somut anlatım ve beyanın diğer delillerle uyumudur (soyut/duyum beyanlar zayıftır).

Sayfamızı Paylaşın